Normal gelişim evrelerine
göre 2 yaşına gelmiş çocuğun konuşmaya başlamış olması beklenmektedir. Fakat,
tüm gelişim alanlarında yani zihinsel, motor, sosyal ve bedensel gelişimi
sağlıklı görünmekle birlikte henüz konuşmaya başlamamış çocuk sayısı
azımsanamayacak düzeydedir. 2 yaş çocuğuna oluşturulan destekleyici ve
uyarıcılarla dolu bir süreç bu gecikmeyi aşmaya yardımcı olacaktır.
2 yaş döneminde
görülebilen önemli bir gelişim de çocuğun dışkılama ve idrar yapabilme
becerisinde artıştır. Bu özellikler için kullanılan kaslar işlevlerini
arttırmaya başlar. Çocuğun tuvalet eğitiminde davranışı, genellikle,
ebeveyninin tavrının sonucu olarak şekillenir. 18 aylıkken tuvalet eğitimine
hazır olabilen çocuklar ile, 2,5 yaşında hazır-oluşluk geliştirebilen
çocukların bireysel faklılıkları ebeveynleri tarafından belirlenebilmelidir.
Tuvalet eğitiminde acele etmek ve zorlama olmamalıdır. Çocuğun hazır-oluşluğu
gerçekleştiğinde kontrolü ele alacaktır. Bu hazırlığa varana kadar korkutma,
utandırma, baskı ve kızma olmamalıdır.
2 yaşta çocuklar bedensel
gelişimde, sağlam adımlarla koşabilir, kontrollü durabilir, engellerden kendini
sakınabilir. Dengeli şekilde çömelebilir, kendi dengesiyle, destek almadan ayağa
kalkabilir. Yüksekte bir nesneye ulaşmak için başka bir nesnenin üstüne
çıkabilir ve/veya inebilir. Tutunarak merdiven çıkabilir, bunun için tek
ayağını tercih edebilir. Nesneleri ileri doğru fırlatabilir. Tekerlekli
nesnelere bindiğinde ayaklarıyla kendini ittirerek ilerleyebilir.
Karalamalar yapmaya
başlar. Kalemi başparmak, işaret ve orta parmağı arasında ucuna yakın bir
yerinden tutarak yuvarlağa benzer dairesel çizgiler çizebilir. Hangi elini
kullanacağı büyük oranda belirlenmiştir. Resimli kitaplardan hoşlanmaya başlar.
Kendisini henüz tam tanıyamasa da resmini gördüğü kişileri ayırdedebilir.
Görmesi ve duyması keskinleşmiştir. Artık daha dikkatle dinler. Kendisinden
ismiyle bahseder. Yaklaşık 50 kelimelik bir kelime haznesi vardır. Oyunlarında
kendi kendisiyle uzun uzun konuşur, konuşmaları tam olarak anlaşılmayabilir.
Kelime tekrarları vardır ve normaldir. “Nasıl” ve “neden” sorularını sormaya
başlar, tekrar tekrar aynı soruları sorabilir. Şarkı ve tekerlemelere kendince
eşlik eder. İstenildiğinde vücudunun parçalarının, tanıdığı nesnelerin
isimlerini söyleyebilir. Üstüne dökmeden, kaşık kullanarak yemek yiyebilir.
Açlığını ve içme isteğini dile getirir. Güçlük çekmeden çiğner ve yutar. Genel
olarak ev içinde yetişkinlerin peşinde dolaşır ve onları taklit yoluyla model
alır. İlgi isteği üst seviyede olabilir, verilen ilgiyle yetinme zorluğu
yaşanabilir. Sahip olduğu şeylere fazlasıyla sahip çıkar, paylaşma görülmez.
Yetişkinlerin başka çocuklara ilgi göstermesi durumunda rahatsız olur ve bunu
belli eder.
0-2 yaş döneminde görülen
kendi başına oyun, yan yana ama birbirinden bağımsız oyunlara (paralel oyun)
dönüşür. Yanındakinin oyununu izleme olarak da görülür. Kendini ifade etme
becerisinin artmasıyla buna paralel olarak sosyal becerilerde de artış olur.
Çocuklar genel olarak 2 yaştan sonra diğer küçük çocuklarla olmaya meyilli bir
tavır gösterir. Bireysel farklılıklara ve sosyalleşme becerisine bağlı olarak
daha yalnız kalmayı tercih eden çocuklar da vardır. Bu iki durumda da çocuğun
yapısı veya gelişim süreci takip edilmeli ve gerekirse desteklenmelidir. Henüz
empati yapma becerisi gelişmediği ve bu yaş çocuğu benmerkezci olduğu için sık
sık akranlarıyla anlaşmazlık yaşaması normaldir. Oyunlarına ve akran
iletişimine devam ettikçe bu alandaki becerileri artacaktır.
2,5 YAŞ ÇOCUĞUNUN
GELİŞİMSEL ÖZELLİKLERİ
Tüm motor becerileri ve
bedensel gelişimi hızla devam etmektedir. Tırmanma davranışı ve isteği
görülmeye başlar. Önüne çıkan engelleri istediği yönde ve şekilde itip
çekebilir. Alçak basamaktan iki ayağının üstüne zıplayabilir. Büyük toplara
vurabilir, küçük topları genel olarak sadece kollarını kullanarak fırlatabilir.
İsmini çok iyi bilir, her anda tepki verir. Konuşma becerisi gelişirken,
heyecan sebebiyle çıkamayan kelimeler ve kekeleme görülebilir. 200 kelime
civarında haznesi olması beklenebilir. “Ne” ve “kim” soruları eklenmiştir. Öykü
ve masal dinlemekten hoşlanır. Duygusal olarak hala yetişkine bağımlıdır.
Dramatik oyunlar oynar, model aldığı yetişkinlerin taklitlerini oyunlarında
sergiler. Bir ya da iki rengi bilebilir.
ÖNEMLİ BİR BAŞLIK OLARAK
2 YAŞ SENDROMU: 2-2,5 YAŞ CİVARINDA GÖRÜLEN OLUMSUZ DAVRANIŞLAR, SEBEPLERİ VE
ÇÖZÜMLERİ:
2- 2,5 yaşta düzenli ve
sağlıklı gelişim sürecinin parçası olarak uzmanlar, bu evrede (de) isyankarlık,
olumsuzluk, kararsızlık, dengesizlik görülebileceğini belirtmektedirler.
Hareketliliğin arttığı görülen bu evrede, her şeye dokunmak ve keşfetmek isteği
görülür. Henüz kendisini korumayı öğrenmemiş çocuğun tehlikeli istekleri ya da
hareketleri karşısında ebeveynlerinin mecburi engellemeleriyle çatışmalar baş
göstermeye başlar. Kişilik gelişimi için ortaya çıkan bu keşfetme, dünyayı
deneyimleme sürecinin ilk getirisi karşı çıkmadır. Söz dinlememe, hatta
söylenenin tersini yapma, engellendiğinde öfkelenme, çevresindekilerden yardım
istememe, tek başına her şeyi yapabilecekmiş gibi davranma ve ani duygu ve
davranış değişimlerini de beraberinde getirir. Henüz tam olarak seçme yeteneği
gelişmediği için birden fazla seçeneği aynı anda seçtiği görülür. Bu konu da
gerginlik konularından biridir. Birbirinden farklı istekleri aynı anda
barındırabilen çocuk, yetişkinde şaşkınlık, kızgınlık duyguları uyandırır.
“Neden” ya da “niye” sorusunu tekrar tekrar sorabilir, bu öğrenme arzusu ile
tekrarlayan kelime özelliklerinin birleşmesidir. Duygusal tepkileri ve
diğerleri üzerindeki etkisini kişilik gelişiminde kullanacak çocuk, her
adımında sınır, tepki yoklayan bir yapı sergileyebilir.
Hırçınlaştığı,
öfkelendiği, tutturduğu, olumsuzlaştığı anlarda ebeveynlerin sakin, sabırlı
fakat kararlı bir tutum sergilemesi önemlidir. Bu süreçlerde göz teması,
onaylayan beden dili, ciddi bir yüz ifadesi, dinlemek, anlamaya çalışmak ve
gerekli anlarda konu değiştirmek faydalı olur. Kati ve değiştirilemez durumlar
hariç, her olumsuzluk anında gerilmemek, inatlaşmamak faydalı olacaktır. Olumlu
anların fark edilmesi, fark edildiğinin çocuğa gösterilmesi, olumlu tavrının
övülmesi daha faydalıdır. Beklemekte zorlanan 2 yaş çocuğu için zamanın
somutlaştırılması önemlidir. Parktan eve dönmek istemeyen çocuğa “birazdan eve
gideceğiz” yerine “2 kere kaydıraktan kaydıktan sonra gideceğiz” demek, daha
yararlı bir söylem olacaktır. Bu dönemi ebeveyn tutumlarını belirleyerek daha
az sancılı geçirmek mümkündür.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder